KUON KANG KATAW / JOHN IREMIL E. TEODORO / Ginbata kag nagbahёl sa baybayёn kag taramnanan kang Maybato Norte, San Jose de Buenavista, Antique. Sangka premyado nga manunulat, awtor tana kang pulo ka mga libro kang mga binalaybay, sugidanёn, kag sanaysay sa Kinaray-a, Filipino, Hiligaynon, kag Ingles. Miyembro tana kang Executive Board kang Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (UMPIL). Tana ang Bise Presidente kag Kalihim Heneral kang ORYANG: Katipunan ng mga Gurong Filipino para sa Bansang Filipino. Nagaestar tana kadya sa Syudad Pasig.
(Credit sa Portrait kang Manunulat: FUSIN).
Domingo Ti Aga sa Taft Avenue
Ni JOHN IREMIL TEODORO
SAMTANG ginasëlëng ko ang mga sarakyan nga nagaaragi sa Taft Avenue kag ang mga tren nga nagapundo sa Vito Cruz Station sa ibabaw, ang Maybato ang ginapanëmdëm ko. Bëkën ang Maybato kadya kundi ang Maybato kato kang bata pa ako.
Nagapamahaw ako sa McDonalds sa ingëd kang La Salle. Tëngëd hay Domingo kag pasado pa lamang alas-otso sa aga, isut gawa ang tawo. Kon weekdays kag bisan asta Sabado, alas-siyete pa lamang sa aga nagagirinëtëk kag nagagirinual rën ang mga tawo. Wara ako manamian sa mga karan-an nga duro tawo kag gahëd. Sangka sumpa dya kon rëgya ikaw sa Manila. Amo ria nga talagsa lang takën nagaagto sa mga mall. Mas gusto ko magpakuribëng sa akën condo rëgya sa Taft ukon sa kuwarto ko sa balay rugto sa Pasig.
Pero kaina, daw ginatamad ako magraha kang pamahaw. Wara abi ako nag-uli kadya sa Pasig hay ginbëël rën ni Sunshine ang mga ralabhan ko kagabii. May rali abi kar-on sa hapon sa EDSA Shrine kag basi matrapik ako. Aragyan dya pauli sa amën sa Rosario. Tëngëd kinahanglan ko magbakal kang mga bulong ko nga pang-maintenance sa Mercury Drug sa kilid kang St. Benilde, napanëmdëm ko nga magtabok rën lang pa-McDo pagkatapos para rugto mamahaw. Tutal Domingo man kag siguro isut ang mga tawo. Nahidlaw rën man ako sa longganisa kang McDo.
Rakë gid man mga bakante nga lamesa pagsëlëd ko. Sangka tawo lang ang nauna kanakën sa counter. Ang lamesa nga nagaatubang sa Taft ang ginpili ko. Kag amo to, nadëmdëman ko ang Maybato kang kabataan ko.
Namit ang longganisa kang McDo. Bëkën lang garing healthy kon adlaw-adlawon. Namit ang garlic rice. Mayad hay napënggan ko ang akën kaugalingën nga mag-order kang sangka extra. Trying hard ang Katáw nga magniwang. Nadëmdëman ko ang kalukalo ni Nanay Dang-Dang, asawa kang pakaisa ni Tatay nga si Tatay Pidi nga ang balay sa binit-baybay.
Kasra rugto ako sa balay nanda kag gusto ko magkaën kang kalukalo. May bahaw pa sa kaldero nanda sa dapog pero wara it mantika. Tëngëd hay gusto ko gid kang kalukalo, ginkalukalo ni Nanay Dang-Dang ang bahaw kag ginwiriwiskan lang kang tubig kag asin hay wara it sëlëd ang lapád nanda nga ginabëtangan kang mantika.
Nalipat rën ako kon ano ang dapli. Siguro binuog nga hawol-hawol ukon pinamarhan nga tamban. Ukon basi pinaksiw man nga sigisigi nga kontra ko gid kon amo dya ang dapli sa balay. Pero kon sa balay ako nanday Nanay Dang-Dang kag Tatay Pidi, daw namit man dya gali idapli.
Samtang ginasëlëng ko ang Taft Avenue kadya nga Domingo ti aga, klaro ang laragway kang dapog nanday Nanay Dang-Dang sa akën paminsárën. Makita ko pa ang kuron sa kilid nga buta kang asin, pati ang natumpok nga abo sa kilid. Daw masimhutan ko pa ang bag-ong bis-ak nga paklang nga garatong nga nahantal sa itaas kang dapog. Mabatian ko ang hëyëp kang hangin halin sa dagat sa mga dahon kang tag-asan nga niyog sa palibot. Kag ang balëd sa baybay, daw nagalinagabëng. Siguro nagaburubagyo kang hapon nga to kang ginparaha ko si Nanay Dang-Dang kang kalukalo bisan wara it mantika.
Matapos ako magpamahaw, napensaran ko nga sëlngën kon rëgyan rën ang tawo nga nagabaligya kang bayabas sa binit kang kudal kang Rizal Stadium. Mëgë lang dya nga paranawon halin sa McDo. Rugto gid man tana. Buta ang anang kariton kang daragkël nga mga bayabas nga ang kalagtëm daw nagakanang-kanang.
Ang tag-P60 ang ginpili ko. Bag-o kuno abot dya. Mas bahël dya kaysa akën inëmël. Darwa ang ginbakal ko. Ginpamangkot ko ang laki kon diin pa naghalin ang mga bayabas na. Sa Cagayan de Oro kuno. Rayë ba. Mas rayë pa kaysa Antique.
Nagbëg-at ang itëm ko nga tote bag. Hinay-hinay lang ako sa pagpanaw pabalik sa condo. Naagyan ko liwan ang McDo. Bag-o ang entrance kang La Salle sa South Gate. Siyempre sarado.
Nagakanang-kanang kadya nga aga ang kaputi kang maambëëng nga La Salle Hall. Ang dumaan nga building kang La Salle ng nalista sa sangka libro kang sanglibo nga mga pinakamaambëng nga building sa bilog nga kalibutan. Kon Lunes kag Miyerkoles, nagaklase ko rëgyan.
Kon sa Maybato lang ako kadya, nagapanaw-panaw siguro ako sa bibian kang baybay. Kang gamay pa ako, mga amo dya oras nagatakas si Tatay Pidi imaw ang iban pa nga mga mangingisda sa Maybato. Man-an mo kon duro sanda dawi hay namit gid ang ngirit ni Tatay Pidi bisan rayë pa. Makauli ako nga may bitbit nga tinuhog kang mapulapula nga bukáw-bukáw.
Kadya garing, nagagirinëtëk rën ang mga balay sa kaniyugan kang Maybato. Pira rën ka tuig nga nagtaliwan sanday Nanay Dang-Dang kag Tatay Pidi. Darwa rën ka tuig ang nagligad kang urihi ako makarigos sa baybay rugto. Daw lang-ëg rën ang tubig kag nagalatab sa panit kang dagat ang gasolina kag lana halin sa mga daragkel nga pumpboat nga pangisda. Nangatël ako kag nagtakas dayon.
Masëbë man daad. Pero nalipay man ako gihapon nga sa mga Domingo ti aga pareho kadya rëgya sa Taft Avenue, mahimu ko man gihapon balikan sa akën kasingkasing ang Maybato kang akën matam-is nga kahapon.
[Nobyembre 5, 2017
Tore kang Katáw]
The post Domingo Ti Aga sa Taft Avenue ni John Iremil Teodoro appeared first on Balay Sugidanun.